Na rozległych trawnikach sadzi się często pojedyncze, ozdobne drzewo lub krzew, które zwraca uwagę efektownym kwitnieniem, pokrojem lub barwą liści. Takie rośliny nazywamy soliterami. Jakie funkcje pełni soliter w ogrodzie? Które gatunki warto wybrać do przydomowego ogrodu?

Soliter — samotne drzewo w ogrodzie

Nazwa soliter wywodzi się z francuskiego solitaire i po polsku oznacza samotny. W ogrodnictwie określenie soliter dotyczy drzewa lub krzewu (rzadziej byliny), które rosną samotnie i wyróżniają się walorami dekoracyjnymi (pokrój, liście, kwiaty, owoce itp.:). Solitery mogą pełnić różne funkcje w ogrodzie, najczęściej jednak to główna zieleń ekspozycyjna, czyli element, na który z założenia powinno się zwracać uwagę od razu po wejściu do ogrodu. Ponadto rośliny soliterowe mogą być przydatne w upalne dni, gdy szukamy kojącego cienia. Soliter wprowadza również do ogrodu istotny element piętrowości. Ogród bez wysokich krzewów i drzew wygląda nienaturalnie, soliter w dużej mierze rozwiązuje ten problem. Solitery często sadzi się we frontowej części ogrodu, np. na trawniku.

Jak wybrać soliter?

Na solitery w ogrodzie powinno się wybierać gatunki, które wyróżniają się swoim wyglądem. Jednocześnie powinny to być rośliny mało kłopotliwe w uprawie. Ze względu na częste sadzenie na terenie nieosłoniętym odradza się uprawę drzew, krzewów czy bylin wrażliwych na mrozy oraz silnie wiatry. Wybierając solitery do ogrodu powinno się zwrócić uwagę na kilka elementów:

  • dopasowanie wymagań do warunków — rośliny posadzone w niewłaściwym miejscu będą rosły wolno i chorowały, tracąc tym samym swój urok. Najważniejsze czynniki to światło i rodzaj podłoża;
  • należy sprawdzić siłę wzrostu i finalne wymiary — rośliny szybko rosnące, przekraczające wysokość 25-30 m zaleca się uprawiać raczej w dużych ogrodach;
  • styl urządzania – nie wszystkie gatunki pasują do konkretnego ogrodu. Przykładowo drzewa lub krzewy o obcym pochodzeniu i oryginalnym kształcie zupełnie nie pasują do ogrodów naturalistycznych i leśnych. Dość duża swoboda charakteryzuje ogrody wiejskie, natomiast ogrody orientalne, biblijne czy śródziemnomorskie są bardziej restrykcyjne pod tym względem.

Top 7 soliterów

1. Brzoza brodawkowata – to jedno z najpiękniejszych polskich drzew, które może nadać ogrodowi niezwykłego uroku. W szczególności pasuje do ogrodów wiejskich, angielskich, naturalistycznych i leśnych. Brzoza średnio dorasta do 30 m wysokości.

2. Dąb bezszypułkowy – to dostojne drzewo, które pasuje do ogrodów wiejskich, angielskich, naturalistycznych i leśnych. Należy jednak pamiętać, ze dąb wymaga dużej przestrzeni, ponieważ wytwarza dość rozłożystą koronę i dorasta do 30 m wysokości.

3. Świerk kłujący – to jedno z najbardziej okazałych, wręcz królewskich drzew iglastych w Polsce, które pasuje do ogrodów różnego typu. Świerk wytwarza regularną, stożkowatą koronę i dorasta do 30 m wysokości. Często wykorzystywany jest jako choinka.

4. Kasztanowiec czerwony – drzewo charakteryzuje się dużymi liśćmi, niezwykle atrakcyjnymi czerwonymi kwiatostanami, a potem owocostanami. Nadaje się do dużych i średnich ogrodów, osiąga do 15 m wysokości.

5. Klon strzępiastopory – to drzewo, które pochodzi z Chin. Pasuje do różnych stylów, ale najbardziej oczywiście do ogrodów orientalnych. Można go uprawiać w ogrodach o różnej powierzchni, w Polsce dorasta do 9 m. Znosi częściowe zacienienie. 

6. Lipa drobnolistna — nie tylko cieszy swoim wyglądem, ale w upalne dni wspaniale ochroni przed słońcem. W dodatku kwiaty lipy dostarczają cennego surowca wykorzystywanego w ziołolecznictwie. Lipa drobnolistna osiąga wysokość do 25 m.

7. Wierzba babilońska Tortuosa – to propozycja do małych ogrodów. Drzewo wyróżnia się finezyjnie poskręcanymi pędami uginającymi się do ziemi, które wykorzystywane są również we florystyce. Wierzba babilońska dorasta do 8 m wysokości. Atrakcyjne są zarówno młode sadzonki (fajny pokrój), jak i starsze, które stają się „płaczące”.

8. Miłorząb dwuklapowy – wyróżnia się atrakcyjnymi wachlarzowatymi liśćmi, które przebarwiają się na żółto. Gatunek wytrzymuje mrozy, susze, silne wiatry, rzadko jest atakowany przez choroby i szkodniki.

9. Magnolie – roślina polecana do małego ogrodu, która urzeka przede wszystkim pięknymi kwiatami.

10. Głogi – to drzewa lub krzewy, które nadają się do małych i dużych ogrodów. Są równie atrakcyjne wiosną, gdy kwitną, oraz jesienią, gdy owocują. Dostarczają cennego pożywienia ptakom. Owoce nadają się także na przetwory.

Jaki iglak na soliter?

Jako soliter w centralnej części świetnie sprawdzi się iglak o pokroju płaczącym.

1. Jałowiec pospolity Horstmann – to prawdziwy oryginał, w wyglądzie przypominający cyprysik nutkajski, jednak jego wymiary są zdecydowanie bardziej kompaktowe. Doskonały do małych ogrodów, gdyż rośnie do 1,5-2m wysokości i podobnej szerokości w ciągu 10 lat. Pędy boczne odchodzą horyzontalnie od pędu głównego, igły są krótkie, zielone i kłujące. Zaletą tego iglaka są małe wymagania glebowe oraz mrozoodporność. Jałowiec pospolity sprawdzi się na stanowiskach suchych i ubogich glebach. Młode sadzonki warto początkowo prowadzić przy paliku, dopóki nie wykształcą pionowego przewodnika. Jeśli pozwolimy rosnąć mu swobodnie, to uzyskamy formę bardziej szeroką i nieregularną.

2. Modrzew europejski Puli – to płożąca odmiana modrzewia europejskiego. Zaszczepiony na pniu tworzy drzewko o ładnym, zwartym pokroju, a jego wysokość zależy od miejsca szczepienia. Pędy Puli są zwisające, jasnobrązowe, dość cienkie, delikatne i wiotkie. Pączki obficie pokrywają się żywicą. Sezonowe igły są zielone, ale jesienią nabierają intensywnie żółtej barwy. Modrzew europejski jest rośliną małowymagającą, odporną na niskie temperatury. Lubi stanowiska słoneczne, ma małe wymagania co do gleby, ale najlepiej rośnie na glebach próchnicznych, lekko wilgotnych. Nadaje się do ogrodów przydomowych.

3. Świerk kłujący Glauca Pendula – ma płaczący, nieregularny pokrój, a jego zwisające pędy gęsto okrywają pień, tworząc z biegiem lat fantazyjną formę. Docelowy kształt i wysokość świerka zależy od sposobu prowadzenia (przewodnik należy podwiązywać do podpory). Roślina rośne dość szybko — roczny przyrost to około 30 cm. Po 10 latach osiąga 150-200 cm wysokości i 50 cm szerokości. Igły świerka kłującego mają długość 1,5-2 cm, są cienkie i kłujące. Przez cały rok ma intensywny jasnoniebieski kolor. Preferuje stanowisko słoneczne, jest całkowicie mrozoodporny, a w stosunku do gleby jest tolerancyjny.