Rosiczka okrągłolistna nie bez powodu jest jedną z roślin wzbudzających ogromną ciekawość: jej unikalny „talent” do pożerania owadów sprawia, że wiele osób interesuje się i jej umiejętnościami i tym, jak uprawiać ją w domu. Wizja posiadania rośliny, która sama „wyłapuje” i unicestwia muchy czy komary brzmi dla większości z nas wyjątkowo dobrze! Co warto wiedzieć o tym gatunku i jak go uprawiać?

Jak wygląda rosiczka okrągłolistna?

Oryginalny i niemal pachnący egzotyką wygląd rosiczki jest tym, co zdecydowanie przyciąga do niej uwagę. Jako gatunek owadożerny nie wygląda ona jak większość znanych nam roślin, wręcz przeciwnie! Jej biologiczne uwarunkowania i sposób żywienia wprost wpływają na to jak wygląda rosiczka okrągłolistna:

  • Wysokość do 15 cm i typologia bylinowa
  • Liście żywo zielone z blaszkami, które w młodym wieku rośliny są zwinięte i lekko rozwidlone. Średnica pojedynczego liścia może wahać się od 2 do nawet 20 cm
  • Osobne liście pułapkowe, których zadaniem jest polowanie na owady, przypominają drobne igiełki i pokryte są w całości cieniutkimi włosami
  • Rozeta rośliny może wyglądać na dwa różne sposoby. Przy rosiczkach o długich łodygach będzie skrętoległa, a w gatunkach o łodyżkach krótkich – przyziemna.
  • Kwiaty rosiczki przybierają żywe, mocne kolory od białego (rzadki) przez różowy, po czerwony (występujący najczęściej). Posiadają też cztery lub pięć działek kielicha, pręciki i płatki u korony.
  • Po kwitnieniu podziwiać też można powstające w miejscu kwiatów torebki owocowe – to właśnie w nich znajdują się nasiona

W wyglądzie rosiczki okrągłolistnej wiele osób dopatruje się agresywnej prezentacji – liście pułapkowe są bardzo żywe w kolorach, kojarzą się z igiełkami i sprawiają wrażenie, jakby były kłujące. Dodatkowo całość wygląda nieco jak z innego świata, wprowadzając do wnętrz mocny akcent egzotyczny. Ten kwiat ustawiony na domowym parapecie od razu zwraca uwagę!

Czy rosiczka może kwitnąć?

Wiele osób pyta, czy rosiczka może kwitnąć? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, bo chociaż roślina kwitnie – to najczęściej robi to w swoim środowisku naturalnym, rzadziej gdy uprawiana jest w domach, ale i to wcale nie jest wykluczone. Jeśli zapewni się roślinie optymalne warunki rozwoju – będzie cieszyła oko kwiatami. Standardowo kwiat pojawia się na roślinie pojedynczo, między majem i sierpniem i jest bardzo drobny. Nie osiąga on zwykle więcej jak około 1cm długości w odmianach standardowych do maksymalnie pięciu przy większych gatunkach rosiczek.

Gdzie występuje rosiczka okrągłolistna?

W naturze rosiczka okrągłolistna pochodzi z Australii, w której to rośnie ponad sto gatunków tego owadożercy. Dodatkowo kilkanaście odmian pojawia się też w południowej Afryce i Ameryce Południowej. Jeśli chodzi o Polskę, to w naszym kraju występują ledwie trzy gatunki, ale znacznie więcej uprawianych jest w warunkach domowych, choć z racji na wymagania rośliny, nie każdy jej typ będzie u nas dobrze rósł. Naturalne stanowiska rosiczki znajdują się np. w pasie mazurskich pojezierzy, na Podlasiu i na Lubelszczyźnie. Można ją też spotkać na Ziemi Lubuskiej, Mazowszu, Górnym Śląsku i ziemi Kaliskiej. Ciekawym regionem, w których znajdują się jej stanowiska są też Sudety – tu rośnie na podmokłych obszarach Rudaw Janowickich, w Górach Sowich, Bystrzyckich, Kamiennych, Izerskich i na Masywie Śnieżnika. Co do zasady roślina ta preferuje słoneczne i jasne stanowiska, przy jednoczesnej sporej wilgotności gleb i jej kwaśnym odczynie.

Chroniona w rezerwatach: Brzeźnik, Torfowisko pod Zieleńcem, Dolina Izery oraz Torfowisko Borówki. W naturze rosiczka objęta jest całkowitą ochroną, a jej rozwojowi zagrażają nawozy stosowane na polach uprawnych oraz tzw. eutrofizacja torfowisk.

Popularność rosiczki sprawia, że jest ona dzisiaj uprawiana praktycznie na wszystkich kontynentach, a w Europie od Hiszpanii aż po Rosję. Nie uprawia się jej natomiast w zbyt zimnej dla niej Antarktydą.

Jak długo żyje rosiczka?

Większość europejskich odmian rosiczek to rośliny wieloletnie – w dobrych warunkach (wilgotne podłoże, kwaśny odczyn i ciepło) są w stanie przetrwać od kilkunastu do nawet pięćdziesięciu lat! Większość jest niska i osiąga ledwie kilka centymetrów, ale są i odmiany dochodzące do metra wysokości. Tych ostatnich w warunkach domowych praktycznie nie da się uzyskać!

Co ciekawe, istnieją też rosiczki jednoroczne (odmiana Indica), które żyją wyłącznie sezon, mogą zakwitnąć lub nie, a później obumierają.

Jak poluje rosiczka okrągłolistna?

O tym, jak poluje rosiczka okrągłolistna dowiadujemy się, bliżej przyglądając się jej igiełkowatym w wyglądzie liściom i temu, jak się zachowują. Biologia wyposażyła rosiczkę w szczególną umiejętność oblepiania liści – czułków lepką wydzieliną, której lekko miodowy zapach wabi owady. Skuszone przyjemnym dla nich aromatem i dodatkowo wabiącym kolorem siadają na liściach lub między nimi i… nie mogę się z nich wydostać! Lepka substancja, która nieco przypomina wodę, ale tak naprawdę jest klejącą mazią, uniemożliwia im odfrunięcie. Na ten moment czeka roślina, która zaczyna wówczas przymykać swój główny liść, tworząc dla owada swoiste więzienie. Następnie do działania wkracza kwas mrówkowy, który zaczyna trawić ciała owadów, aż do ich całkowitego zniknięcia. Dopiero po tym czasie – co mniej więcej trwa około trzy godziny, owad zostaje wchłonięty przez tkanki rosiczki, a liść otwiera się na nowe. Całkowicie rozwarty będzie dopiero po 24 godzinach!

Jakie owady zjada rosiczka? Najchętniej poluje na muchy, komary i meszki, ale gdy jest głodna, a w okolicy ma dostęp do innych owadów, to jest też w stanie zjeść pająka, ćmę czy motyla.

Jak uprawiać rosiczkę w domu

Dostępne do domowej uprawy rosiczki owadożerne są w naszym klimacie łatwe do utrzymania, przy czym musimy tu wybrać jeden z gatunków żyjących w naszym klimacie. Te, które typowo są związane z Afryką – najczęściej nie przetrwają zbyt długo.

  • Stanowisko: ciepłe i jasne, rosiczka jest rośliną egzotyczną i lubi światło. Idealnie sprawdzi się południowy parapet.
  • Podłoże: wilgotne – pamiętajmy, że w naturze rosiczka najbardziej lubi gleby podmokłe, torfowiska itd
  • Temperatura pomieszczenia – najlepiej utrzymywać ją od 15 stopni w górę. Im chłodniej tym trudniej będzie roślinie przeżyć.

W domowej uprawie doniczkowej pamiętamy też o zrobieniu w doniczce drenażu, dzięki któremu łatwiej będzie jej odprowadzać wodę.

Jak dbać o rosiczkę okrągłolistną

Co robić i jak dbać o rosiczkę okrągłolistną, żeby długo cieszyła oka i przetrwała jak najwięcej lat? Przede wszystkim zwróćmy uwagę na to, by jej podłoże stanowił torf o odczynie kwaśnym. Roślina pobiera z niego wiele wartości odżywczych, dlatego jest to warunek konieczny do uzyskania jej optymalnego wzrostu.

Kolejnym istotnym krokiem pielęgnacji jest właściwe podlewanie. Ciekawostka: rosiczka nie przepada za wodą prosto z kranu – najlepiej odstawić ją, tak, żeby osiadła dzień lub dwa i dopiero wtedy podlać. Świetnie nada się też deszczówka oraz woda destylowana.

Ważne: rosiczki okrągłolistnej nie trzeba nawozić. Wszystko, czego potrzebuje do życia – łącznie z cennymi składnikami odżywczymi czerpie ona ze zjadanych owadów oraz podłoża, dlatego nie ma potrzeby jej dodatkowego zasilania.

Warto wiedzieć, że na domową uprawę rosiczki okrągłolistnej często decydują się osoby, które w ogóle nie wietrzą mieszkania, mając do tego specjalne systemy rekuperacji i wentylacji. Tym samym rosiczce odcinany jest dostęp do owadów, a jeśli wewnątrz mieszkania ich nie ma, a do tego ciężko choćby o pająka, to roślina ta po prostu umrze z głodu. Dobrze jest o tym pomyśleć jeszcze przed zakupem rośliny, szczególnie jeśli chcemy ją nabyć przez wzgląd na efektowny wygląd, a nie funkcje wyłapywania owadów z otoczenia. Bez jedzenia rosiczka okrągłolistna nie będzie ładnie wyglądać i szybko obumrze.

Przykładowe gatunki rosiczki okrągłolistnej

Aktualnie znanych jest blisko 188 odmian rosiczki – niektóre z nich rosną tylko w określonych strefach klimatycznych, inne różnią się od siebie kolorem kwiatów, a jeszcze inne długością życia. Najciekawsze, przykładowe gatunki rosiczki okrągłolistnej to:

  • Miniaturowa rosiczka pigmejska – występująca głównie w Australii i doskonale dostosowana do tamtejszego, nietypowego okresu wegetacji roślin. Jej liście są nieco inaczej zbudowane i służą do rozmnażania.
  • Rosiczka klimatu umiarkowanego – jako jedyna należąca do rosiczek chłodno i zimnolubnych. W odróżnieniu do pozostałych odmian doskonale znosi klimat europejski i północnoamerykański, a do tego zanim przejdzie w spoczynek, formuje się w ciekawy pąk, chroniąc swoje najważniejsze elementy wewnątrz. Wszystko, co pozostanie z rośliny poza pąkiem – obumrze, ale wnętrze ochronnej „skorupy” pozwoli tej rosiczce odrodzić się na wiosnę.
  • Rosiczka tropikalna – spotykana w Azji, południowej Afryce i Australii. To szczególna odmiana, której wegetacja trwa cały rok i która jest w stanie przetrwać wtedy, gdy warunki klimatyczne są niemal niezmienne (jedna pora roku – lato, bez gwałtownych wahań temperatury).
  • Petiolaris – odmiana rosiczki przechodząca w stan spoczynku w czasie suszy. W naturze kwitnie w północnej Australii
  • Bulwiasta rosiczka – wytwarzająca nietypowe dla gatunku podziemne bulwy (stąd nazwa). Rośnie podobnie jak wersja tropikalna w Azji, Australii i południowej Afryce
  • Rosiczka z lasów deszczowych – bardzo ciekawie dostosowana do nietypowego, deszczowego klimatu i małej ilości światła. To właśnie ją, jako jedyną można spotkać w równikowych lasach Australii. Praktycznie nie da się jej uprawiać w innych rejonach świata – poza warunkami tworzonymi sztucznie np. w profesjonalnych ogrodach botanicznych.

Ciekawostka: niektóre odmiany rosiczki mają właściwości lecznicze, które wciąż nie są przez człowieka optymalnie wykorzystywane. Roślina zawiera m.in. cholinę, glikozydy oraz cenne związki cyjanogenne.