Uczestnicy Konkursu Geberit „Projekt Łazienki 2023” stają przed fascynującym wyzwaniem. W tegorocznej edycji studenci kierunków architektonicznych i młodzi architekci będą projektować mobilną toaletę, która zostanie umiejscowiona przy ul. Foksal w Warszawie, w ogrodzie Pałacu Zamoyskich, nieopodal pawilonu wystawowo-konferencyjnego SARP.
Tworząc projekt toalety, uczestnicy konkursu będą musieli uwzględnić istniejący kontekst architektoniczny, w tym neorenesansowy pałac oraz modernistyczny pawilon wystawowo-konferencyjny, który został dobudowany do historycznej budowli w latach 60. XX wieku. Muszą także wziąć pod uwagę wyjątkowy charakter ulicy Foksal oraz przestrzeni spacerowych na Alei Na Skarpie. Rozważenie tych elementów na pewno zachęci uczestników do zanurzenia się w historii tego wyjątkowego miejsca na mapie Warszawy.
Historia ulicy Foksal sięga XVIII wieku, kiedy to obszar, który obecnie zajmuje ulica Foksal, należał do rodziny Czapskich. W 1746 roku Walenty Aleksander Czapski sprzedał nieruchomość Marii Annie Brühlowej, która stworzyła tam ogród. Po jej śmierci, nieruchomość stała się własnością bankiera Fryderyka Kabryta, który wraz z Franciszkiem Ryxem, kamerdynerem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, założył ogród spacerów i rozrywki na tych terenach w 1776 roku. Ogród ten nawiązywał stylem do londyńskich ogrodów Vauxhall Gardens. „Vauxhall Gardens” były popularnym miejscem rozrywki publicznej w Londynie od połowy XVII do połowy XIX wieku. Warszawski odpowiednik „Vauxhall” cieszył się popularnością przez ponad sto lat, aż do lat 70. XIX wieku, kiedy to tereny ogrodu zostały podzielone przez Przeździeckich, nowych właścicieli nieruchomości. Po parcelacji terenów ogrodu, jedna z dawnych alejek stała się ulicą, zachowując nazwę Foksal. W 1877 roku na końcu ulicy stanął pałac Konstantego Zamoyskiego, co doprowadziło do nadania ulicy nazwy „Foksal,” będącej polską wersją angielskiego słowa „Vauxhall.” W latach 30. XX wieku nazwa ulicy została zmieniona na „Pierackiego” na cześć ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego, który zginął w zamachu. W okresie okupacji ulica miała dwie nazwy: „Foksal” w języku polskim i „Foksalstrasse” w języku niemieckim. W czasie powstania warszawskiego ulica Foksal była jedną z linii obrony na Powiślu. To tędy przebiegali powstańcy wycofujący się do centrum miasta, a w budynku przy Foksal 3/5 działał powstańczy szpital. Ulica przetrwała wojnę prawie bez zniszczeń; bomby spadły jedynie na trzy kamienice. Po wojnie, ze względów politycznych, ulica została przemianowana na „Jugosłowiańskiej Brygady Pracy” w 1951 roku, aby upamiętnić młodzież jugosłowiańską pracującą przy odgruzowywaniu Nowego Światu. W 1951 roku przywrócono nazwę „Foksal.”
Pałac Konstantego Zamoyskiego to kolejny znaczący element historii tej lokalizacji. W 1870 roku Konstanty Zamoyski stał się właścicielem tych terenów i postanowił wybudować pałac, który został zrealizowany w latach 1875-1877. Głównym architektem projektu był Leandro Marconi, znany ze swojej pracy nad innymi ważnymi budowlami w Warszawie, takimi jak synagoga na Tłomackiem czy Biały Pałacyk na Frascati. Marconi zainspirował się stylem francuskiego renesansu. Korpus pałacu znajduje się na wprost bramy wjazdowej, z dziedzińcem prowadzącym na ulicę Foksal, z dwiema oficynami bocznymi na bokach. Pałac ma trzy kondygnacje i jest jedenaścieosiowy, natomiast oficyny dwukondygnacyjne i pięcioosiowe. Ozdobna brama oddziela teren pałacu od ulicy. W latach 1945–1949 pałac był nadal w rękach rodziny Zamoyskich, a w 1949 roku przekazano go do użytkowania Stowarzyszeniu Architektów Rzeczypospolitej Polskiej. W 1974 roku SARP stał się właścicielem pałacu. Obecnie służy jako siedziba SARP, Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki, Galerii Foksal oraz Związku Polskich Artystów Plastyków Polska Sztuka Użytkowa.
Pawilon wystawowo-konferencyjny, który doskonale komponuje się z pałacem, został zaprojektowany w duchu Miesa van der Rohe’a i zrealizowany w latach 1964-1968. Pawilon stanowił odpowiedź na potrzebę miejsca do organizowania konkursów architektonicznych, wystaw i konferencji organizowanych przez SARP. Skomponowany jest w formie „purystycznej” architektury i jest przykładem trafnego rozwiązania przestrzennego. Pawilon łączy się z pałacem na poziomie parteru i piwnic, składając się z łącznika, sali głównej oraz zaplecza. Obecnie służy jako miejsce organizacji różnych wydarzeń, promując architekturę i sztukę.
Toaleta, która będzie przedmiotem konkursu Geberit „Projekt Łazienki 2023”, stanie w kontekście tych historycznych i architektonicznych elementów. Jest to niesamowita okazja dla uczestników, aby połączyć nowoczesny design z unikalną historią tego miejsca w Warszawie.
Więcej informacji o Konkursie ,,Projekt Łazienki 2023” dostępnych jestna stronie: https://konkurs.geberit.pl/
Organizator Konkursu: Geberit
Partner Konkursu: Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP
Patronat medialny Konkursu: Elle Decoration, Architektura i Biznes, Architektura Murator, WhiteMad, LABEL Magazine, Design Alive, designteka.pl, BRYŁA, Domosfera, Magazif, Czas na Wnętrze, Architecture Snob, Design Biznes, Nowa Warszawa, Wirtualna Polska, Design Doc, Weranda