Wierzba iwa (Salix caprea) to piękne, efektowne drzewo lub krzew, które można spotkać w parkach, lasach i na łąkach. Chociaż często rośnie dziko, doskonale nadaje się również do uprawy w ogrodzie. Wierzba iwa jest rośliną łatwą w uprawie i nie wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Wczesną wiosną kwitnie, tworząc charakterystyczne bazie, znane także jako kotki.

Jak wygląda wierzba Iwa?

Wierzba iwa jest pospolitym gatunkiem występującym niemal w całej Polsce. Można ją znaleźć od terenów nizinnych po wyższe partie gór, zarówno w widnych lasach, jak i na obrzeżach łąk. Choć nie ma szerokiego zastosowania w medycynie czy kosmetologii, ceniona jest jako roślina ozdobna i zacieniająca w ogrodach i parkach.

Wierzba iwa może dorastać do 22 metrów jako drzewo lub osiągać wysokość do 9 metrów jako krzew. Jej kulisty pokrój, ciemnoszara, spękana kora oraz charakterystyczne, podłużne liście z delikatnie pikowanymi krawędziami sprawiają, że jest łatwo rozpoznawalna. Spodnia strona liścia pokryta jest białymi, gęstymi włoskami i siecią widocznych nerwów.

Wierzba iwa jest rośliną dwupienną, co oznacza, że kwiaty męskie i żeńskie pojawiają się na różnych osobnikach. Przed pojawieniem się liści roślina wytwarza puszyste bazie – kotki. Męskie kwiatostany są krótsze i bardziej zaokrąglone niż żeńskie. Bazie są nie tylko dekoracyjne, ale także stanowią ważne źródło nektaru dla owadów. Wierzba iwa jest rośliną miododajną, a jej nasiona są przenoszone przez wiatr. Często tworzy też mieszańce z innymi gatunkami, takimi jak wierzba alpejska czy czerniejąca.

Wierzba Iwa – uprawa

Salix caprea Kilmarnock

Wierzba iwa często rośnie na terenach przeznaczonych pod ogrody lub parki i bywa tam pozostawiana ze względu na swój urok. Można ją jednak również zakupić w formie sadzonki i posadzić we własnym ogrodzie. W uprawie spotyka się przede wszystkim dwie odmiany:

  • Kilmarnock – męska odmiana o niewielkich rozmiarach i zwisających do ziemi pędach. Jest wyjątkowo efektowna, dlatego często można ją spotkać w parkach i ogrodach.
  • Weeping Sally – żeńska odmiana o podobnym, choć mniej zwisającym pokroju.

Wierzby te sprzedawane są najczęściej jako formy szczepione na pniu. Są mało wymagające i dobrze rosną na większości rodzajów gleby, pod warunkiem utrzymania jej lekkiej wilgotności. Najlepiej czują się na stanowiskach jasnych i słonecznych, gdzie szybciej się zagęszczają. W początkowym etapie wzrostu sadzonki należy przywiązać do palików dla stabilizacji. Później roślina wymaga jedynie regularnego przycinania, by zachować ładny kształt. Wierzba iwa jest całkowicie mrozoodporna i nie wymaga okrywania na zimę.

Wierzba Iwa – szczepienie na pniu

Wierzba iwa w uprawie jest zazwyczaj szczepiona na pniu dzikiej wierzby. Dzięki temu jest bardziej odporna i szybciej się rozwija. Szczepienie na pniu to metoda uszlachetniania roślin polegająca na transplantacji – zraz (część przeznaczona do szczepienia) zrasta się z podkładem (pniem dzikiej wierzby) i zaczyna korzystać z jego systemu korzeniowego. Jest to skomplikowany proces wymagający wiedzy i doświadczenia.

Wierzba Iwa – cięcie

Regularne przycinanie wierzby iwy jest kluczowe dla zachowania jej pożądanego kształtu. Cięcie należy wykonywać po kwitnieniu, aby nie zahamować procesu tworzenia kotków. Pędy krzyżujące się i te zaburzające kształt można skrócić o 2/3 długości. Starsze rośliny można przyciąć całkowicie w celu ich odmłodzenia. Wierzba dobrze znosi cięcie, nawet jeśli jest wykonane przez początkującego ogrodnika.

Wierzba Iwa – choroby i szkodniki

Jak każda roślina, wierzba iwa jest narażona na choroby i atak szkodników. Najczęstsze choroby t:

  • Rdza wierzby – wywołana przez grzyby Melamopsora spp.
  • Zamieranie pędów – również powodowane przez grzyby.
  • Czerniak wierzby – wywołany przez Rhytisma salicinum.
  • Parch – wywołany przez różne gatunki grzybów.

Objawy chorób często widoczne są na liściach, które mogą się przebarwiać i pokrywać zarodnikami grzybów. Oprócz grzybów, wierzby są atakowane przez szkodniki, takie jak mszyce, przędziorek wierzbowiec, pienik wierzbowy czy rynnica wierzbowa. W celu zwalczania chorób i szkodników należy wykonać oprysk odpowiednim preparatem.

Wierzba iwa to piękna i łatwa w uprawie roślina, która nie tylko zdobi ogrody i parki, ale też przyciąga owady, będąc cenną rośliną miododajną. Wybierając odpowiednią odmianę i stosując się do kilku podstawowych zasad pielęgnacji, można cieszyć się jej urodą przez wiele lat.