Topinambur, zwany także słonecznikiem bulwiastym, to wartościowe warzywo o oryginalnym smaku — można je przyrządzać podobnie jak ziemniaki, a także marynować. Jadalne bulwy wykorzystuje się również przy produkcji alkoholu lub syropów fruktozowych, natomiast części nadziemne (pozostałe po uprawie) przeznaczone są do produkcji pasz. Jak uprawiać topinambur?
Topinambur — uprawa
Topinambur uprawiany jest przeważnie w krajach Europy Zachodniej, a także w północnej części Chin. Warzywo nie ma specjalnych wymagań klimatycznych, bulwy znoszą spadki temperatury do -14 st. C., dlatego mogą zimować w gruncie. Warzywo najlepiej rośnie na stanowiskach nasłonecznionych, ale toleruje również lekkie zacienienie. Preferuje gleby średnio zwięzłe, przewiewne, zasobne w składniki pokarmowe i wilgotne. Dobrze znosi występujące okresy suszy.
Topinambur jest rośliną wieloletnią, dlatego można go uprawiać na tym samym stanowisku przez okres 3-4 lat. Dłuższa uprawa jest nieopłacalna, z uwagi na niższe plony. Jesienią wskazane jest nawożenie organiczne, przy czym nawozy mineralne należy stosować na podstawie wyników analizy chemicznej gleby. Orientacyjne dawki nawozów to 80-120 kg/ha N, 60-80 kg/ha P205, 120-160 K2O.
Roślina ma duży potencjał produkcyjny, ponieważ jeden topinambur może wytworzyć nawet 50 bulw. Bulwy mogą być owalne, wrzecionowate lub nieregularne. W zależności od odmiany skórka bulw ma barwę białą, żółta, różową, czerwoną lub fioletową. Miąższ jest przeważnie biały lub żółty. W Polsce zarejestrowane są dwie odmiany tego gatunku: Albik o białych, maczugowato wydłużonych bulwach oraz odmiana Rubik charakteryzująca się fioletowym, nieregularnym kształtem.
Topinambur – uprawa na plantacjach
Na plantacjach topinambur rozmnażany jest wyłącznie wegetatywnie. Materiał nasadzeniowy stanowią bulwy o masie od 40 do 60 g. Wysadza się je w okresie jesiennym lub wczesną wiosną, na głębokość około 10-15 cm. Przy sadzeniu należy zachować rozstaw 70-100 × 50-60 cm. W kolejnych latach z bulw zachowanych w podłożu wyrastają nowe rośliny, dając początek nowej plantacji.
Plantacje topinamburu należy regularnie odchwaszczać oraz nawadniać w czasie suszy. Warto również usuwać pąki kwiatowe — dzięki temu uzyskuje się większe plony bulw. Spośród chorób największe straty na plantacji powoduje rdza słonecznika, a także zgnilizna twardzikowa. Szkody w plonach wyrządzają także gąsienice rolnicy zbożówki oraz ślimaki.
Bulwy topinambura rozpoczyna się w październiku (przed zamarznięciem gleby) lub wczesną wiosną, w marcu. Podczas zbioru należy uważać, aby nie uszkodzić delikatnej skórki bulw. Z plantacji można uzyskać plon około 10-35 t/ha. Bulwy należy przechowywać w foli polietylenowej, w temperaturze 0-2°C przy wilgotności powietrza w zakresie 85-95 proc.
