Muzeum Historii Polski w Warszawie, które zostało otwarte zaledwie rok temu, zdobyło uznanie na całym świecie, wygrywając prestiżową nagrodę ULI Global Award for Excellence 2024. Zaprojektowane przez pracownię WXCA muzeum, stanowiące serce nowego kompleksu kulturalnego na Cytadeli Warszawskiej, zostało wyróżnione jako najlepsza inwestycja w sektorze kulturalnym na świecie. Nagroda, przyznawana przez Urban Land Institute od 1979 roku, jest jednym z najbardziej prestiżowych wyróżnień w branży nieruchomości. W tym konkursie ocenia się nie tylko walory architektoniczne i urbanistyczne, ale również funkcjonalność obiektu, jego wpływ na lokalną i ponadlokalną społeczność, parametry proekologiczne oraz efektywność rynkową.
Kolejny wyraz międzynarodowego uznania
To nie pierwsze międzynarodowe wyróżnienie dla Muzeum Historii Polski zaprojektowanego przez pracownię WXCA. W zeszłym roku muzeum zostało ujęte w prestiżowej liście „World’s Most Beautiful Museums 2024” przyznanej przez jury nagrody architektonicznej Prix Versailles, które wyróżniło siedem najpiękniejszych nowo otwartych obiektów muzealnych na całym świecie. Jurorzy docenili autorską koncepcję architektoniczną WXCA, jej wielowarstwową symbolikę oraz perfekcję wykonania bryły, którą autorzy określają mianem „kamiennego monolitu historii”.
Misja muzeum została subtelnie wyryta na ścianach kamiennego monolitu Muzeum Historii Polski. Koncepcja pracowni WXCA zakładała pokrycie fasady płytami marmuru ułożonymi w poziome pasma, które podkreślają warstwową strukturę kamienia i zróżnicowanie poszczególnych kompozycji poprzez zmiany tonalności i faktury” – uzasadniło swój werdykt jury Prix Versailles, podkreślając, że dzięki reliefom symbolicznie odnoszącym się do motywów z tradycji architektonicznej, goście mogą „wyczytać misję muzeum na jego fasadzie”.
Architekci z pracowni WXCA ponownie mogą poszczycić się zdobyciem prestiżowej nagrody o międzynarodowym zasięgu. Kilka dni temu Muzeum Historii Polski zostało laureatem konkursu ULI Global Awards for Excellence 2024. Nagroda, przyznawana od 1979 roku przez organizację Urban Land Institute, jest jednym z najbardziej prestiżowych wyróżnień w branży nieruchomości. Jury konkursowe ocenia nie tylko jakość architektoniczną i urbanistyczną, ale również takie aspekty jak funkcjonalność, doświadczenie użytkownika, korzyści dla lokalnej i ponadlokalnej społeczności, parametry proekologiczne oraz ostateczny wynik ekonomiczny inwestycji. Renomę tej nagrody podkreśla zarówno długoletnia tradycja konkursu, jak i szczegółowy, wieloetapowy proces oceny, który obejmuje prezentację przed międzynarodowym jury, wizytę przedstawicieli jury, spotkania z projektantami i użytkownikami obiektu.
Każdy ze zwycięzców poszczególnych kategorii wykazuje głębokie zaangażowanie w rozwiązywanie najbardziej palących lokalnych problemów i pozytywny wpływ na swoje społeczności i otoczenie. Razem prezentują różnorodność pomysłowych strategii przekształcania miast na całym świecie, służąc jako przykłady do naśladowania zarówno w skali regionalnej, jak i globalnej, które wspierają podstawową misję ULI – zaznaczył przewodniczący jury, Doug Voigt, Partner w pracowni Skidmore, Owings & Merrill (SOM) z Chicago.
Muzeum Historii Polski wykazuje się doskonałością we wszystkich obszarach: od wyrazistej, a zarazem inkluzywnej architektury, poprzez świadome zastosowanie strategii zrównoważonego rozwoju, aspekt regeneracyjny i „placemaking”, po szeroki program edukacyjny instytucji. A co ważniejsze i tak istotne współcześnie, to jego znaczenie dla kultury i misja, której skala wykracza poza Warszawę i jest potężnym wektorem zmian – wyliczają jurorzy konkursu.
Wcześniej, przed oficjalnym ogłoszeniem werdyktu konkursu w skali globalnej, Muzeum Historii Polski zdobyło tytuł najlepszej inwestycji w sektorze kultury w Europie, ULI Europe Award for Excellence 2024, co samo w sobie było już ogromnym sukcesem.
Bardzo cieszy nas ta nagroda, bo konkurs Urban Land Institute wyróżnia na tle innych jego interdyscyplinarny profil i wielowymiarowe rozumienie inwestycji, które uwzględnia różne aspekty procesu realizacji i finalne społeczne, ekonomiczne i ekologiczne oddziaływanie danego przedsięwzięcia. Jurorzy docenili jakość ponadczasowej, szlachetnej architektury Muzeum Historii Polski a także to, w jaki sposób forma architektoniczna muzeum odpowiada na potrzeby nowoczesnej instytucji kultury. Współcześnie instytucje te pełnią rozmaite funkcje kulturalne i edukacyjne, nie tylko udostępniają artefakty naszego materialnego dziedzictwa, ale też – a może przede wszystkim – stwarzają przestrzeń aktywnego, demokratycznego dialogu wokół niego. Takich przestrzeni brakowało nam od 1945 r. – przyznaje architekt Marta Sękulska-Wrońska, Partner i CEO pracowni architektonicznej WXCA.
Nowa siedziba instytucji to miejsce zaprojektowane zarówno z myślą o prezentacji kolekcji muzeum, jak i pełnienia funkcji nowoczesnego ośrodka kulturalno-edukacyjnego. Część ekspozycyjną dopełniają bowiem audytorium na 600 osób, sala kinowo-teatralna, biblioteka, sale konferencyjne i warsztatowe, profesjonalny dział konserwacji zabytków, punkty gastronomiczne, a także taras z panoramą Warszawy.
Współczesne muzea to nie tylko ekspozycja. To właściwie cały program różnych, współgrających ze sobą, choć czasami także niezależnych od siebie funkcji. W Muzeum Historii Polski przestrzeń wystawy stałej i wystaw czasowych stanowi mniej niż jedną piątą powierzchni. Parter muzeum przyjął formę otwartą – bez prostej, linearnej ścieżki doświadczania wnętrza. Można być wiele razy w tym obiekcie, za każdym razem robiąc coś innego, brać udział w różnych wydarzeniach, eksplorować historię i odkrywać przyszłość. Plan wnętrza zaprojektowaliśmy tak, by można było swobodnie meandrować pomiędzy poszczególnymi blokami funkcjonalnymi niczym w wydrążonym monolitycznym bloku”– tłumaczy architekt Krzysztof Budzisz z WXCA.
Międzynarodowe jury uznało otwarcie terenu Cytadeli Warszawskiej za „potężny wektor zmian”, który nastąpił w zeszłym roku wraz z inauguracją zaprojektowanych przez WXCA siedzib Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego. Tym samym, po 200 latach, zamknięty dotąd teren zabytkowej fortyfikacji został udostępniony mieszkańcom jako wspólnototwórczy „park muzeów” – miejsce kultury i codziennej rekreacji w otoczeniu zieleni zrewitalizowanej, XIX-wiecznej fortyfikacji. Symbolicznym elementem jest również układ urbanistyczny nowych budynków muzealnych na Cytadeli, który nawiązuje do XVIII-wiecznej kompozycji przestrzennej tego miejsca. Wówczas znajdowały się tu koszary Gwardii Pieszej Koronnej, a centralnym punktem był plac ćwiczeń wojskowych (dzisiejszy plac Gwardii). Architekci WXCA, poprzez tę koncepcję, chcieli przywrócić pamięć o podniosłej tradycji tego miejsca sprzed okresu powstania carskiej fortecy, która przez wiele lat symbolizowała opresję i ciemne karty polskiej historii. Architektura Muzeum Historii Polski stała się natomiast metaforyczną opowieścią o historii jako uniwersalnym dziedzictwie naszej cywilizacji.
Warstwowa, stratygraficzna struktura kamienia jest właściwa także historii złożonej z zachodzących po sobie procesów społecznych i kulturowych. Każda z marmurowych płyt jest inna, niepowtarzalna, tak jak cała historia składa się z niepowtarzalnych, jednostkowych zdarzeń. Symboliczne dopełnienie stanowi detal architektoniczny w postaci ornamentów będących cytatami z tradycji architektonicznej. Można je interpretować jako pochodzące z różnych okresów artefakty w przekroju archeologicznym czy znane z historii architektury spolia – opisuje architekt Paweł Grodzicki, współautor projektu.
Do tegorocznej edycji ULI Global Awards for Excellence zgłoszono 109 projektów z trzech regionów: Ameryk, Europy oraz Azji i Pacyfiku. Spośród nich wybrano 27 finalistów regionalnych, z których ostatecznie 7 zostało nagrodzonych na poziomie globalnym, w tym Muzeum Historii Polski. Sam program Global Awards for Excellence został zainicjowany przez Urban Land Institute w 1979 r. i od tamtej pory nagradza wybitne projekty rozwoju obszarów miejskich, uwzględniając przy tym zróżnicowane aspekty procesu inwestycyjnego, takie jak planowanie przestrzenne, proces budowy, zrównoważony rozwój, korzyści dla lokalnej społeczności, aspekt ekonomiczny oraz jakość samej architektury.
Zespół autorski WXCA: Szczepan Wroński, Paweł Grodzicki, Krzysztof Budzisz, Marta Sękulska-Wrońska, Katarzyna Billik, Rafał Boguszewski, Kamil Cedzyński, Anna Dobek, Małgorzata Gilarska, Beata Głaz, Marcin Jurusik, Michał Kasprzyk, Ludwik Kaizerbrecht, Marcin Kruk, Paulina Kucharska, Michał Lipiec, Anna Majewska, Krzysztof Marciszewski, Adam Mierzwa, Mariusz Niemiec, Magdalena Nowak, Magdalena Julianna Nowak, Barbara Płonczyńska, Zuzanna Rosińska, Michał Staniszewski, Łukasz Szczepanowicz, Kajetan Szostok, Krystian Tomczyk, Paweł Wolanin, Michał Żurek, Paweł Słupski, Michał Kalinowski.
Fot. i oprac. na podst.: mat. prasowy WXCA.
