Na warszawskiej Cytadeli powstał jeden z największych i najnowocześniejszych kompleksów muzealnych w Europie. Złożony z trzech brył – siedziby Muzeum Historii Polski oraz dwóch gmachów Muzeum Wojska Polskiego – w połączeniu z centralnym placem i rozległym parkiem miejskim, tworzy miejsce kultury, pamięci i rekreacji. W skład tego kompleksu wchodzą również Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej i Muzeum Katyńskie. To nowoczesna przestrzeń, która redefiniuje współczesne muzealnictwo.

Projekt architektoniczny – harmonia historii i nowoczesności

Prace nad projektem Muzeum Historii Polski na Cytadeli rozpoczęły się w 2016 roku. Odpowiedzialna za projekt pracownia WXCA, która już wcześniej zaprojektowała siedzibę Muzeum Wojska Polskiego, stworzyła spójną koncepcję, nawiązującą do historycznego kontekstu miejsca. Układ składający się z trzech brył z centralnie położonym Muzeum Historii Polski i dwoma niższymi budynkami Muzeum Wojska Polskiego idealnie wpisuje się w XVIII-wieczną kompozycję przestrzenną Cytadeli. Całość dopełnia park miejski o powierzchni około 30 ha, stanowiący rekreacyjną przestrzeń dla mieszkańców.

Monolityczna bryła – symbol historii

Fot. Pion Studio

Architektura Muzeum Historii Polski została zaprojektowana jako metafora historii – masywna bryła przypomina precyzyjnie wycięty blok kamienia. Fasada budynku jest wyłożona marmurowymi płytami, układającymi się w poziome pasy, co symbolizuje stratygrafię historii. Architekci WXCA zainspirowali się różnymi epokami, wprowadzając detale nawiązujące do polskiego dziedzictwa architektonicznego, takie jak wzory z Drzwi Gnieźnieńskich, gotyckie sklepienia czy elementy stylu art déco.

Nowoczesne centrum kultury

Obiekt o powierzchni niemal 45 tys. m² to nie tylko przestrzeń wystawiennicza, ale także nowoczesne centrum kulturalne. Znajduje się tu sala koncertowa na 600 osób, sala kinowo-teatralna, biblioteka, sale konferencyjne, edukacyjne oraz taras z widokiem na Warszawę. Przestrzenie te zaprojektowano tak, aby odwiedzający mogli odkrywać kolejne bloki funkcjonalne, przemieszczając się niczym wewnątrz kamiennej bryły – co stanowi alegorię podróży przez historię.

Fot. Pion Studio

Idea pomysłu na wnętrza jest sprzężona z koncepcją architektoniczną całego budynku, a zwłaszcza jego fasady. Muzeum, będąc kamiennym monolitem, opowiada o historii jako procesie. Tą alegoryczną opowieść kontynuują wnętrza. Plan wnętrza zaprojektowaliśmy tak, by można było swobodnie meandrować pomiędzy poszczególnymi blokami funkcjonalnymi, niczym w wydrążonym monolitycznym bloku. To meandrowanie, wnikanie w monolit jest dla nas alegorią podróży poprzez historię. W tym obiekcie można być wiele razy, za każdym razem odkrywając go na nowo – wyjaśnia architekt Krzysztof Budzisz z WXCA.

Otwarta przestrzeń – nowoczesne podejście do zwiedzania

Fot. Pion Studio

Parter muzeum zaprojektowano jako otwartą przestrzeń, która umożliwia swobodny przepływ gości w różnych kierunkach. Budynek można odkrywać na wiele sposobów, co podkreśla związek między architekturą a historią. Architekci zadbali również o akustykę, wprowadzając panele Mono Acoustic, które tłumią dźwięki, zapewniając komfort użytkownikom, nawet w wysokich wnętrzach.

Akustycznie wnętrza są dość trudne, dlatego że na ścianach i posadzkach mamy materiały odbijające dźwięki, czyli kamień. Żeby zapewnić komfort akustyczny użytkownikom, niezbędne było zmiękczenie tego efektu, poprzez użycie materiałów tłumiących. Natomiast z racji, że w tym wnętrzu poruszamy się w obrębie estetyki wielkopowierzchniowych płaszczyzn, potrzebowaliśmy również wielkopłaszczyznowego elementu. Takim materiałem, który mógł konweniować z kamiennymi ścianami i posadzkami oraz betonem, okazały się panele akustyczne Mono Acoustic, które umożliwiają wykończenie sufitów na jedną, gładką powierzchnię – wyjaśnia architekt Krzysztof Budzisz z WXCA.  -To była synergia właściwości estetycznych i akustycznych, która w przypadku naszego budynku zadziałała świetnie. Sufit akustycznie działa, a wizualnie jesteśmy cały czas w konwencji dość ascetycznego designu, który opiera się o wielkopowierzchniowe płaszczyzny wykończone w tych samych materiałach. Nie wprowadzamy tu jakiś obcych, w sensie architektonicznym, gestów – dodaje.

Piano nobile – przestrzeń wystawiennicza i odpoczynek

Fot. Pion Studio

Na górnych kondygnacjach muzeum mieści się imponująca przestrzeń wystawiennicza o powierzchni 7 tys. m². Z myślą o komforcie zwiedzających, architekci zaprojektowali także przestrzenie zwane „kieszeniami” wystawy – miejsca z widokiem na otaczający park, gdzie znajdują się restauracje, kawiarnie i sale edukacyjne. Dzięki temu można odpocząć i nawiązać kontakt z otoczeniem, jednocześnie eksplorując bogate zbiory muzeum.

Tak jak dolna kondygnacja umożliwia meandrowanie użytkowników, a parter jest symbolicznie otwarty, to górne kondygnacje, nasze „piano nobile”, gdzie znajduje się ekspozycja, z racji jej potrzeb jest bardziej introwertyczna – skupiona na swoim wnętrzu z wystawą. Jedynymi przestrzeniami, które wyłamują się z tej konwencji są miejsca, które nazwaliśmy „kieszeniami” wystawy. Tu powstały m.in. restauracja, kawiarnia czy sale edukacyjne – wyjaśnia architekt Krzysztof Budzisz z WXCA.

Zważywszy, że wystawa ma 7 tys. mkw, a artefakty historyczne nie lubią światła naturalnego, wydawało się nam bardzo nieludzkie, żeby pozbawiać przyszłych zwiedzających kontaktu z zewnętrznym otoczeniem na tak długi czas. Zaprojektowaliśmy więc serię pomieszczeń, wspomnianych już kieszeni wystawy, które mają ogromne otwarcia na zewnątrz, na park, który otacza cały ten budynek, po to żeby dać możliwość kontaktu użytkownikom ze światem zewnętrznym – dodaje architekt.

Muzeum Historii Polski to miejsce, które harmonijnie łączy przeszłość z nowoczesnością, oferując gościom przestrzeń do nauki, refleksji i rekreacji.

Fot. Pion Studio

Projekt Muzeum Historii Polski – WXCA: Szczepan Wroński, Paweł Grodzicki, Krzysztof Budzisz, Marta Sękulska-Wrońska, Katarzyna Billik, Rafał Boguszewski, Kamil Cedzyński, Anna Dobek, Małgorzata Gilarska, Beata Głaz, Marcin Jurusik, Michał Kasprzyk, Ludwik Kaizerbrecht, Marcin Kruk, Paulina Kucharska, Michał Lipiec, Anna Majewska, Krzysztof Marciszewski, Adam Mierzwa, Mariusz Niemiec, Magdalena Nowak, Magdalena Julianna Nowak, Barbara Płonczyńska, Zuzanna Rosińska, Michał Staniszewski, Łukasz Szczepanowicz, Kajetan Szostok, Krystian Tomczyk, Paweł Wolanin, Michał Żurek

Certyfikowany Wykonawca Rockfon Mono Acoustic: Transtolbud – Piekutowski Sp. z o.o.

Oprac. na podst.: mat. prasowe WXCA.