Knieć błotna (Caltha palustris), znana również jako kaczeniec, to jedna z najbardziej charakterystycznych roślin wczesnej wiosny. Jej intensywnie żółte, błyszczące kwiaty pojawiają się już w kwietniu, zwiastując początek sezonu wegetacyjnego. Roślina ta dorasta zazwyczaj do 30–40 cm wysokości, tworząc zwarte kępy na podmokłych terenach – w pobliżu stawów, rowów melioracyjnych, torfowisk i na obrzeżach lasów łęgowych. Liście knieci są duże, sercowate lub nerkowate, mięsiste i intensywnie zielone, osadzone na grubych ogonkach. Kwiaty, przypominające nieco małe jaskry, zbudowane są z pięciu lśniących płatków otaczających liczne żółte pręciki. Po przekwitnieniu knieć wytwarza owoc w postaci mieszków, zawierających czarne nasiona.
Wymagania i uprawa
Knieć błotna to roślina typowo bagienna, dlatego najlepiej rośnie w miejscach wilgotnych lub wręcz podmokłych. Idealne są stanowiska słoneczne lub lekko ocienione, z glebą ciężką, gliniastą lub torfową, stale wilgotną. Roślina doskonale znosi zalewanie wodą i może być sadzona bezpośrednio przy brzegach zbiorników wodnych, w oczkach ogrodowych lub na rabatach deszczowych. W ogrodzie najlepiej sadzić ją wiosną lub jesienią. Knieć jest rośliną odporną na mróz i nie wymaga wykopywania ani zabezpieczania na zimę.
Pielęgnacja
Uprawa knieci błotnej nie jest skomplikowana, o ile zapewni się jej odpowiednią ilość wilgoci. Roślina praktycznie nie wymaga nawożenia, gdyż dobrze radzi sobie w żyznej, naturalnej glebie. W czasie wyjątkowo suchych okresów może być konieczne podlewanie, szczególnie jeśli knieć rośnie poza zbiornikiem wodnym. Po zakończeniu kwitnienia warto usunąć przekwitłe kwiaty, co może sprzyjać powtórnemu kwitnieniu jesienią. Warto również co kilka lat dzielić zbyt rozrośnięte kępy, aby zachować ładny, zwarty pokrój i zwiększyć żywotność rośliny.
Szkodniki i choroby
Knieć błotna jest rośliną dość odporną na choroby i szkodniki. Sporadycznie może być atakowana przez ślimaki, które żerują na soczystych liściach, szczególnie w bardzo wilgotnych warunkach. W razie wystąpienia dużych uszkodzeń warto sięgnąć po ekologiczne metody ochrony, takie jak pułapki piwne lub rozsypanie naturalnych barier w postaci żwiru czy skorupek jaj. Rzadko występują też infekcje grzybowe, głównie przy nadmiernym zagęszczeniu roślin – wtedy warto je przerzedzić.
Zastosowanie
Knieć błotna znajduje szerokie zastosowanie zarówno w ogrodnictwie ozdobnym, jak i w ogrodach naturalistycznych. Doskonale prezentuje się na brzegach oczek wodnych, strumieni i mokrych rabat, gdzie tworzy kolorowe plamy kontrastujące z zielenią innych roślin bagiennych. Ze względu na wczesne i intensywne kwitnienie, przyciąga owady zapylające, stając się ważnym elementem przyrodniczym w ogrodach ekologicznych. Knieć wykorzystywana jest także w renaturyzacji terenów podmokłych i w nasadzeniach odtwarzających naturalne siedliska. W przeszłości była używana w medycynie ludowej, jednak należy pamiętać, że roślina w stanie surowym jest trująca i nie powinna być stosowana bez odpowiedniego przygotowania.
Wybrane odmiany
W uprawie spotkać można kilka ciekawych odmian knieci błotnej, które różnią się formą i barwą kwiatów. Odmiana ‘Flore Pleno’ charakteryzuje się pełnymi, bardzo dekoracyjnymi kwiatami w intensywnie żółtym kolorze, które przypominają miniaturowe różyczki. ‘Alba’ to rzadsza odmiana o kwiatach białych, niezwykle efektowna na tle ciemnych liści i w cienistych miejscach ogrodu. W sprzedaży dostępne są również odmiany o mniejszym wzroście lub bardziej zwartym pokroju, co pozwala na sadzenie knieci także w mniejszych zbiornikach wodnych czy na podmokłych rabatach w donicach.
Knieć błotna to roślina o dużym potencjale ozdobnym i ekologicznym. Jej wczesne kwitnienie, odporność i niewielkie wymagania sprawiają, że warto wprowadzić ją do ogrodu, szczególnie tam, gdzie inne rośliny mają trudności z rozwojem. W odpowiednich warunkach staje się trwałą i niezawodną ozdobą mokrych zakątków.
