Jałowiec sabiński znany też pod nazwą jałowca Sawina jest ciekawym, iglastym krzewem ozdobnym, który z racji ładnego wyglądu i stosunkowo prostej uprawy, bywa dość często wybierany do przydomowych ogrodów. Co warto wiedzieć na jego temat jeszcze przed zakupem sadzonek?

Jak rozpoznać Jałowiec Sabiński?

Główną cechą rozpoznawczą tego gatunku jest jego niski wzrost i charakterystyczne płożenie się przy jednoczesnym, silnym rozroście. To właśnie ten wygląd sprawia, że obsiewa się nim chętnie przestrzenie, na których nie chcemy mieć trawnika i jednocześnie szukamy do nich roślin mało wymagających, niestrzelistych i dekoracyjnych. Krzew rozrasta się do postaci zwartych kęp, ściśle zasłaniających ziemię i utrudniających wzrost chwastów, co sprawia, że nie trzeba go regularnie odchwaszczać, ani poświęcać zbyt wiele czasu na jego pielęgnację.

Dodatkowo jałowieć sabiński można rozpoznać po jego szyszkach, a dokładniej po czarnych lub ciemnoniebieskich szyszkojagodach, które wyrastają na roślinie na zagiętej, haczykowate szypułce. Uwagę zwraca też iglaste ulistnienie krzewu – łuskowate, naprzeciwległe, dekoracyjnie przylegające do gałązek i tępe, więc tym krzewem nie można się ukłuć. 

Jakie są odmiany jałowca?

  • Tamariscifolia – jałowiec tamaryszkowy. To odmiana karłowa, niska, nie osiągająca więcej jak metr wysokości, chociaż w praktyce często nawet mniej. Wyróżnia się niebieskozielonymi lub szarozielonymi liśćmi w formie niekłujących, iglastych łusek. Szczególnie polecana do ogrodów w rejonach o dużych przymrozkach – jest całkowicie odporna i z powodzeniem znosi temperatury do minus 30 stopni Celsjusza. Lubi stanowiska lekko zacienione i średnią wilgotność gleby.
  • Blaue Donau – z pięknymi, wznoszącymi się ku górze pędami i ulistnieniem w barwie szarozielonej. Blaue Donau rośnie do pół metra wysokości w ciągu 10 lat, a docelowo, jeśli nie będzie się go przycinać, może mieć nawet metr wysokości. Lubi miejsca lekko zacienione, ale z odpowiednią dawną światła słonecznego. Przy tej odmianie jałowca należy pamiętać, że przez jej płytki i wrażliwy system korzeniowy najlepiej wsadzić ją w jednym miejscu i już go nie zmieniać. 
  • Glauka – odmiana rozrastająca się kępowo na szerokość do pięciu metrów i nie przekraczająca wysokości jednego metra. Rośnie wolno, można ją swobodnie przycinać w razie potrzeby, ale nie jest to konieczne. Lubi zarówno stanowiska półcieniste, jak i słoneczne i warto zapewnić jej glebę żyzną, lekko kwaśną. Kolor igieł: niebieskozielony większość roku, a zimą zmieniający się na rudozielony.
  • Rockery Gem – odmiana nie większa niż metr wysokości (jak większość jałowców długo rośnie, więc na tą wysokość będzie trzeba poczekać). Płożąca w początkowym etapie rozwoju, później zaś pięknie wypiętrzająca się w swojej środkowej części. Wysoce mrozoodporna.
  • Variegata – podobnie jak Rockery Gem jest płożąca, a z czasem się dekoracyjnie wypiętrza, dodatkowo wyróżnia ją kremowo, rzadko spotykane zabarwienie pędów, które świetnie widać na tle pozostałej zieleni. To typ odporny zarówno na suszę, jak i duże mrozy.

Gdzie rośnie jałowiec?

Naturalnym regionem jałowca sabiński są górzyste tereny Azji Mniejszej, Europy, Kaukazu oraz Azji Środkowej. Co ciekawe, można go również spotkać w Afryce Północnej, również w rejonach górskich. W Polsce w zdecydowanej większości jest rośliną, którą kupuje się w sadzonkach pod kątem ogrodowej dekoracji, a jego naturalne stanowiska są bardzo rzadkie. Niewielkie skupiska gdzie rośnie jałowiec są jedynie w Pieninach, a dokładniej na wapiennej turni nazywanej Głową Cukru, dzikim urwisku Facimiechu, Sokolnicy – szczycie Pienin Środkowych oraz na leżącym naprzeciwko niego Bystrzyku.

Uprawa jałowca sabiński – wymagania

Krzew nie ma szczególnych wymagań uprawowych, dlatego sięga się po niego w Polsce wyjątkowo chętnie. Warto jednak pamiętać, że poszczególne jego odmiany mogą lubić stanowiska albo bardziej słoneczne, albo zacienione oraz podłoże w większości z kwaśnym pH i o odpowiedniej żyzności.

  • Przycinanie – zalecane w lutym lub marcu, wyłącznie na uschniętych i porażonych pędach. Jeśli chcemy tylko ograniczyć rozrost krzewu, wówczas tniemy do od kwietnia do czerwca. Każdorazowo cięcie wykonuje się w ochronnych rękawicach, pamiętają o wydzielającym się z krzewu, trującym sabinolu.

Świetnie przyjmuje się w naturalistycznych ogrodach, przy skalniakach, murkach, ogrodzeniach i wszędzie tam, gdzie z jednej strony ma dużo światła dziennego, a z drugiej pada na niego również trochę cienia. Obsadza się nim również skarpy, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko obsunięcia się gleby.

Uwaga: jałowce sabińskie są odporne na temperatury, zły wpływ miejskich zanieczyszczeń krążących w powietrzu oraz na słone, morskie powietrze, ale nie tolerują gleby ciężkiej i podmokłej. Są także podatne na wywoływaną przez grzyby chorobę określaną jako rdza jałowca. Zarażony nią krzew będzie później zarażał rdzą inne ogrodowe rośliny (szczególnie grusze!).

Czy jałowce są trujące?

Tak! Zarówno igły jak i szyszkojagody jałowca sabińskiego zawierają w sobie sabinol, trujący olejek eteryczny, który jest groźny dla zdrowia, a nawet życia. Absolutnie nie wolno spożywać jagód tego krzewu, ani w jakikolwiek sposób wprowadzać do żołądka innych jego części. Spożycie niewielkich ilości może wywołać wymioty, zapalenie jelit i żołądka, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć. Posiadacze tego oryginalnego krzewu powinni więc szczególnie uważać na to, czy w okresie pojawiania się szyszek, nie próbują do nich podchodzić dzieci.  Dobrze również uprzedzić całą rodzinę o tym, że posiadana w ogrodzie roślina jest trująca! 

Ile kosztuje jałowiec?

W zależności od wybranej odmiany i wielkości sadzonki, za jedną sztukę tego krzewu zapłacimy w sklepach od około 19 zł. Mniejsze rośliny będą tańsze, a te już bardziej rozwinięte i zebrane w możliwe do rozsadzenia kępy – droższe.